ปัจจุบันคนไทยเสียชีวิตด้วยโรคเกี่ยวกับตับสูงมาก ไม่ว่าจะเป็นโรคตับแข็ง โรคไวรัสตับอักเสบบี โรคมะเร็งตับ ภาวะไขมันสะสมในตับ ตับเป็นอวัยวะที่สำคัญมีหน้าที่สร้างสารต่างๆที่ร่างกายต้องการ เช่น น้ำดี สารประเภทไขมัน อย่างไตรกลีเซอรไรด์ คอเลสเตอรอล มีหน้าที่เก็บสะสมผลิตพลังงาน และสะสมสารอาหาร คอยกำจัดสารมีพิษออกจากร่างกาย เช่น ยา ฮอร์โมน แอลกฮอร์ สารบิลิรูบิน ฯลฯ และยังทำหน้าที่ดักจับเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมต่างๆ ด้วยเหตุนี้เมื่อตับเกิดการอักเสบเซลล์ตับจะถูกทำลายส่งผลกระทบต่อการทำงานของตับผิดปกติไป ร่างกายก็จะรู้สึกอ่อนเพลียและมีปัญหาในการกำจัดสารพิษออกจากร่างกาย
การทานยาแผนปัจจุบันมากๆ ก็เป็นตัวทำลายตับได้อีกทางหนึ่งด้วย สมุนไพรจึงเป็นทางเลือกที่เป็นที่นิยมอย่างมาก นำมาช่วยบำรุงตับ ช่วยให้ตับทำงานดีขึ้น สมุนไพรบำบัดตับ ที่มีผลการวิจัยว่ามีประสิทธิผลต่อตับ เช่น …
ลูกใต้ใบ
ต้นลูกใต้ใบ หรือ จูเกี๋ยเช่า ด้วยลักษณะของลูกที่ติดอยู่ใต้โคนใบย่อย เป็นไม้ล้มลุก มีรสขมทุกส่วน ดอกขนาดเล็กสีขาว เป็นหนึ่งสมุนไพรบำบัดตับ ต้นของลูกใต้ใบสามารถแก้ตับอักเสบ ต้นลูกใต้ใบประกอบด้วย สารไกลโคไซด์( Glycosides) ซาโพนิน (Saponin) แทนนิน (tannins) สารฟลาโวนอยด์ (flavonoid) ซึ่งเป็นกลุ่มสารพฤกษเคมี เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของพืชนั้น สารพฤกษเคมีจะมีฤทธิ์ต่อต้านหรือป้องกันโรคบางชนิดอย่างโรคมะเร็ง จะออกฤทธิ์ในรูปแบบต่างๆ คือ ต้านออกซิเดชั่น ทำลายฤทธิ์ของอนุมูลอิสระ ลดความเสียหายที่เกิดขึ้นกับดีเอ็นเอ เพิ่มภูมิต้านทานโรค ควบคุมการออกฤทธิ์ของฮอร์โมน ซึ่งทำให้มีผลต่อการลดการเกิดโรคมะเร็งได้ เป็นต้น ลูกใต้ใบช่วยบำรุงตับ ลดอาการตับอักเสบ มีผลการวิจัยในสัตว์พบว่า สามารถป้องกันความเป็นพิษของยาพาราเซตตามอลต่อตับได้ สร้างความสมดุลของไขมันในตับ มีผลการวิจัยพบว่าน้ำต้มลูกใต้ใบทำให้หนูที่เป็นมะเร็งตับสามารถมีอายุยืนยาวขึ้น เพราะลูกใต้ใบทำให้เซลล์มะเร็งตับโตช้าลง แต่ไม่ได้ฆ่าเซลล์มะเร็งโดยตรง และยังมีผลการวิจัยพบสารสกัดจากลูกใต้ใบสามารถป้องกันไม่ให้ตับถูกทำลายจากสารพิษ อย่าง เหล้า ช่วยรักษาการอักเสบของตับทั้งแบบเฉียบพลันและแบบเรื้อรัง เช่น โรคไวรัสตับอักเสบบี ลูกใต้ใบมีฤทธิ์ต้านไวรัสตับอักเสบ บี การใช้ลูกใต้ใบขนิด P.amarus พบว่าทำให้การตับฟื้นตัวและยับยั้งเชื้อไวรัสตับอักเสบบี ( HBV)
นอกจากลูกใต้ใบจะมีสรรพพคุณบำรุงตับแล้ว หมอพื้นบ้านใช้ลูกใต้ใบเป็นยารักษานิ่ว แก้โรคตับ แก้ปวดเมื่อย แก้ไข้ แก้อักเสบ แก้ร้อนใน ควบคุมน้ำตาล และขับปัสสาวะ ขับนิ่ว แต่มีข้อควรระวังสำหรับหญิงตั้งครรภ์ห้ามรับประทานลูกใต้ใบ เพราะมีฤทธิ์ขับประจำเดือน อาจทำให้เกิดอันตรายตุอทารกได้ และมีฤทธิ์ช่วยเสริมฤทธิ์ของยาเบาหวาน ควรปรึกษาแพทย์
เห็ด
ต่อด้วยสมุนไพรอีกชนิดหนึ่งที่รู้จักกันดี เห็ด มีสารโพลีแซกคาไรด์ (polysaccharides) ออกฤทธิ์ยับยั้งสารพิษต่อตับ ไม่ให้ทำลายเซลล์ตับ เช่นสาร คาร์บอนเตตราคลอไรด์ ปรับปรุงการทำงานของตับ และยังช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้ทำงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น มีสารกลุ่มไตรเทอร์ปินนอยด์ (triterpenoids) ซึ่งมีสรรพคุณยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งตับ และสารเยอร์มาเนียม(germanium )ที่ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกายและช่วยรักษามะเร็งตับ เห็ดหลินจือ ช่วยรักษาโรคตับแข็งได้ โดยการช่วยให้แผลเป็นที่ตับคลายตัว ไม่รัดเส้นเลือด และยังบำรุงตับ ช่วยให้ตับทำงานดีขึ้น ช่วยฟื้นฟูการทำงานของตับทำให้เกิดเซลล์ใหม่ทดแทนได้ดีขึ้น กรดกาโนเดอลิก (ganoderic acid) กรดลูซิเดนิก (luci denic acid) เป็นสารต่อต้านสารพิษที่มีต่อตับ ยังช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์ผิดปกติในตับ และกระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาว อีกด้วย
มะขามป้อม รากเตยหอม เก๋ากี้
ยังมี สมุนไพรบำบัดตับ อีกหลายชนิดที่เชื่อว่าสามารถช่วยบำรุงตับ ฟื้นฟูตับได้ อย่าง มะขามป้อม รากเตยหอม เก๋ากี้ เป็นต้น การทานสมุนไพรเพียงเพื่อช่วยบรรเทาอาการของโรค แต่อาจจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล พยาธิของโรค อายุและปัจจัยอื่นๆ แต่สมุนไพรก็เป็นการรักษาทางเลือกที่เป็นที่ยอมรับมากขึ้นเลยๆในปัจจุบันนี้ คะ
